Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez zwierzęta łowne regulują przepisy ustawy z 13.10.1995 r. Prawo łowieckie (Dz.U. z 2015 r. poz. 2168). Art. 46 tej ustawy ma rekompensować szkody, jakie zostały wyrządzone w uprawach i płodach rolnych przez niektóre rodzaje zwierząt łownych, gdyż jego celem jest ochrona poszkodowanego. Jak wskazuje orzecznictwo, regulacja zawarta w rozdziale 9 powyższej ustawy ma za zadanie skompensowanie przez podmioty prowadzące gospodarkę łowiecką szkód wymienionych w tym przepisie, których charakter nie pozwala stworzyć skutecznych zabezpieczeń przed wolno żyjącą zwierzyną łowną.

Odpowiedzialność Skarbu Państwa
Reguła odpowiedzialności dzierżawcy lub zarządcy obwodu łowieckiego podlega modyfikacji ze względu na szkody wyrządzone przez zwierzęta łowne objęte całoroczną ochroną. W tym miejscu należy podkreślić, że przepis art. 50 Prawa łowieckiego dokonuje jedynie zmiany podmiotu odpowiedzialnego za wyrównanie szkody (zamiast dzierżawcy lub zarządcy - odpowiada Skarb Państwa) bez odchodzenia od zasad i zakresu odpowiedzialności przewidzianej w art. 46 tej ustawy. Odnosi się to także do szkód wyrządzanych przez niektóre zwierzęta łowne (dziki, łosie, jelenie, daniele i sarny) na obszarach niewchodzących w skład obwodów łowieckich. Wysokość należnych odszkodowań powinna być ustalana w oparciu o rozporządzenie Ministra Środowiska z 8.03.2010 r. w sprawie sposobu postępowania przy szacowaniu szkód oraz wypłat odszkodowań za szkody w uprawach i płodach rolnych (Dz.U. z 2010 r., Nr 45 poz. 272).

Koncepcja przejęta z prawa cywilnego
Zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z 7.07.2009 r. (sygn. akt III SA/Lu 187/09, LEX nr 553357) w tym zakresie, w jakim Prawo łowieckie stanowi o odszkodowaniu, należy rozumieć to pojęcie tak, jak je rozumie kodeks cywilny. Żaden przepis Prawa łowieckiego ani rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy nie wskazuje, że wypłata odszkodowania za szkody wyrządzone przez zwierzynę łowną miałaby następować w ramach postępowania administracyjnego. O powyższym świadczą zarówno analiza przepisów ustawy, jak i charakter świadczenia oraz stosunek prawny łączący Skarb Państwa (zarząd województwa) z osobą, która poniosła szkodę. Użyty w przepisie zwrot "Skarb Państwa odpowiada za szkody wyrządzone przez zwierzęta łowne objęte całoroczną ochroną" świadczy o tym, że jest to koncepcja przejęta z prawa cywilnego, przekształcona w odrębną normę prawną o zawężonej podmiotowo i przedmiotowo odpowiedzialności odszkodowawczej. W normie tej znajdują odbicie elementy wynikające z regulacji skutków prawnych szczególnej sytuacji, jaką jest wyrządzenie szkody przez zwierzęta żyjące w stanie wolnym. Stanowi ona tylko modyfikację zasad i zakresu odpowiedzialności odszkodowawczej wyrażonej w prawie cywilnym w sposób dostosowany do tej odrębnej sytuacji nieuregulowanej w kodeksie cywilnym. Nie wchodzi tu w rachubę jednostronnie i władczo wyznaczony obowiązek, wynikający ze stosunku administracyjnoprawnego, w którym występuje nierównorzędność stron i podporządkowanie jednej strony władzy drugiej strony.

Zasada pełnego odszkodowania
Warto przy tym przywołać uchwałę Sądu Najwyższego w składzie siedmiu sędziów z 27.11.2007 r. (sygn. akt III CZP 67/07), zgodnie z którą „zasada ochrony własności wyrażona w art. 64 Konstytucji wymaga, aby odszkodowanie w pełni pokrywało szkody wyrządzone w uprawach przez zwierzynę łowną”.

Absolutna i bezwzględna odpowiedzialność
Odpowiedzialność z art. 46-50 Prawa łowieckiego to surowa, bo niezależna od winy i niepozwalająca na egzonerację odpowiedzialność odszkodowawcza zarządców lub dzierżawców obwodu łowieckiego albo Skarbu Państwa, określana też jako odpowiedzialność obiektywna, absolutna lub bezwzględna, zaliczana do szczególnej grupy przypadków odpowiedzialności z tytułu ryzyka (tak w uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 7.12.2007 r., III CZP 120/07, OSNC 2008, nr 12, poz. 136). Przepisy te, mające charakter szczególny wobec przepisów kodeksu cywilnego, modyfikując zasady odpowiedzialności odszkodowawczej, nie naruszają jednak samej konstrukcji i istoty.

Szkoda w uprawie rolnej także przed zasiewem
W tym kontekście warto ponadto przywołać uchwałę Sądu Najwyższego w składzie siedmiu sędziów z 19.05.2015 r. (sygn. akt III CZP 114/14), zgodnie z którą szkodą w uprawie rolnej (art. 50 ust. 1b w związku z art. 46 ust. 1 pkt 1 Prawa łowieckiego) jest także szkoda wyrządzona przed zasiewem, związana z ponownym wykonaniem niezbędnych czynności agrotechnicznych przygotowujących grunt do zasiewu.

Dzikie zwierzęta pojawiające się w miastach
Warto dodać, że w niedawnym wyroku Sąd Najwyższy orzekł, że za szkody wyrządzone ludziom przez dzikie zwierzęta pojawiające się w miastach powinno odpowiadać państwo (wyrok Sądu Najwyższego z 16.02.2017 r., sygn. akt III CSK 41/16, który jednak odnosi się do szkód na osobie).

Prawo Ochrony Środowiska
Artykuł pochodzi z programu Prawo Ochrony Środowiska
Już dziś wypróbuj funkcjonalności programu. Analizy, komentarze, akty prawne z interpretacjami