Pytanie pochodzi z programu Prawo Ochrony Środowiska.


Czy spółka z o.o. powstała w wyniku przekształcenia zakładu budżetowego w spółkę handlową wchodzi w prawa i obowiązki wynikające z pozwolenia wodnoprawnego na odprowadzanie ścieków udzielonego zakładowi budżetowemu, biorąc pod uwagę treść art. 23 ust. 3 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 45, poz. 236, z późn. zm.)?

Odpowiedź:

Jeżeli spółka z o.o. powstała z przekształcenia zakładu budżetowego w spółkę handlową nie wystąpiła przed nabyciem instalacji o przeniesienie na nią pozwoleń wydanych w związku z funkcjonowaniem instalacji w trybie art. 190 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1232) – dalej p.o.ś., to pozwolenie wodnoprawne wygasło.

Nie ma tu zastosowania ta część art. 193 ust. 5 p.o.ś. stanowiąca, że pozwolenie nie wygasa w przypadku, gdy dochodzi do połączenia, podziału lub przekształcenia spółek handlowych na podstawie przepisów tytułu IV ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1030) albo przepisów ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 216), albo na podstawie innych przepisów. Sprzeciwia się temu jednoznaczna treść art. 181 ust. 3 p.o.ś., w którym kazuistycznie wymieniono te przepisy ustawy, które są stosowane w postępowaniu o wydanie pozwoleń wodnoprawnych na wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi (są to: art. 187, art. 188 ust. 3 pkt 2 i ust. 4, art. 190, art. 191, art. 193 ust. 2 i art. 188 p.o.ś.), co oznacza, że w pozostałym zakresie stosowane będą rozwiązania wynikające z ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 145) – dalej pr. wod. Skoro przepis ten nie wskazuje, że do pozwoleń wodnoprawnych zastosowanie ma art. 193 ust. 5 p.o.ś., to nie stanowi on podstawy przeniesienia pozwolenia wodnoprawnego na inny podmiot, o którym mowa w art. 134 ust. 2 pr. wod. Potwierdza to stanowisko sądów administracyjnych, np. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 6 grudnia 2012 r., II OSK 1449/11.

Planowana nowelizacja p.o.ś. w odniesieniu do przenoszenia pozwoleń na korzystanie ze środowiska przewiduje automatyczne ich przejście na następcę prawnego. Zakończy to wątpliwości dotyczące sukcesji pozwoleń przez następcę prawnego, niezależnie od podstawy prawnej nabycia instalacji.

Uzasadnienie:

Jeśli pozwolenie wodnoprawne dotyczy eksploatacji instalacji (np. wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi), to do takiego pozwolenia wodnoprawnego stosuje się art. 134 ust. 2 pr. wod., w myśl którego przejęcie praw i obowiązków wynikających z pozwolenia wodnoprawnego następuje na zasadach określonych w art. 189-191 p.o.ś. W tym przypadku przeniesienie praw i obowiązków następuje w drodze decyzji, przy czym wniosek o przeniesienie praw i obowiązków wynikających z pozwolenia wodnoprawnego zainteresowany składa przed nabyciem tytułu prawnego do instalacji. Tak też stwierdził w orzeczeniu Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 6 grudnia 2012 r., II OSK 1449/11, który oceniając, czy połączenie spółek skutkuje automatycznym przeniesieniem pozwolenia wodnoprawnego na nową spółkę, stwierdził: "Sukcesja praw i obowiązków, w dacie połączenia spółek, nie miała charakteru bezwzględnego.

Kwestię bowiem sukcesji praw i obowiązków publicznoprawnych w sferze ochrony środowiska inaczej normuje p.o.ś. oraz w zakresie pozwolenia wodnoprawnego dotyczącego eksploatacji instalacji pr. wod. Z treści art. 190 ust. 1 p.o.ś. oraz art. 134 ust. 2 pr. wod. wynika bowiem, że aby podmiot zainteresowany nabyciem tytułu prawnego całej instalacji, w tym spółka przejmująca inną spółkę, nabyła prawa i obowiązki wynikające z pozwoleń dotyczących instalacji, związanych z ochroną środowiska, a także pozwoleń wodnoprawnych dotyczących eksploatacji instalacji, winna wcześniej wnieść o przeniesienie praw i obowiązków wynikających z pozwoleń, o których mowa. Skoro skarżąca kasacyjnie spółka tego nie zrobiła przed przejęciem łączącej się z nią spółki, to z mocy art. 193 ust. 1 pkt 2 p.o.ś. pozwolenie, udzielone decyzją starosty z [...] lipca 2004 r. spółce przejmowanej wygasło i jako takie nie mogło już stanowić przedmiotu sukcesji".

Zatem, w przypadku pozwoleń wodnoprawnych związanych z eksploatacją instalacji nie zachodzi "automatyczne" następstwo prawne, niezależnie od trybu przeniesienia praw do instalacji.

Pytanie pochodzi z programu Prawo Ochrony Środowiska.