Znaczenie poszczególnych pojęć

W obecnym stanie prawnym proces korzystania ze środowiska ma charakter bardzo złożony i w większości musi być poprzedzona uzyskaniem decyzji określającej warunki jego realizacji. Jedną z nich może być także zezwolenie na usunięcie drzew lub krzewów wydawane na podstawie art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2013 r., poz. 627 z późn. zm.). Dotychczasowe rozwiązania w tym zakresie dalekie jednak są od doskonałości.

Dlatego też podjęte zostały działania zmierzające do ich zmiany znajdujące swoje odzwierciedlenie w ustawie z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Z 2015 r., poz. 1045) wprowadzono kolejne nowe rozwiązania do ustawy o ochronie przyrody, które weszły w życie z dniem 28 sierpnia 2015 r. W związku z tym należy się zastanowić jaki wpływ wywrą one na praktykę funkcjonowania organów administracji odpowiedzialnych za ochronę drzew lub krzewów, podmioty prowadzące działalność w tym zakresie oraz tych, którzy mogą być zainteresowani usunięciem drzew lub krzewów.

W dotychczasowym stanie prawnym katalog ustawowych definicji bezpośrednio związanych z ochroną zieleni w miastach i wsiach był więcej niż ubogi, co w praktyce stanowiło źródło wielu wątpliwości interpretacyjnych. Dlatego też próbując naprawić te błędy z przeszłości ustawodawca w art. 5 pkt 21 ustawy o ochronie przyrody podjął próbę doprecyzowania co należy rozumieć przez pojęcie terenów zieleni.

W dotychczasowym stanie prawnym zgodnie z postanowieniami art. 5 pkt 21 ustawy o ochronie przyrody przez tereny zieleni rozumie się „tereny wraz z infrastrukturą techniczną i budynkami funkcjonalnie z nimi związanymi, pokryte roślinnością, znajdujące się w granicach wsi o zwartej zabudowie lub miast, pełniące funkcje estetyczne, rekreacyjne, zdrowotne lub osłonowe, a w szczególności parki, zieleńce, promenady, bulwary, ogrody botaniczne, zoologiczne, jordanowskie i zabytkowe oraz cmentarze, a także zieleń towarzyszącą ulicom, placom, zabytkowym fortyfikacjom, budynkom, składowiskom, lotniskom oraz obiektom kolejowym i przemysłowym”.

Natomiast aktualnie po zmianie tereny zieleni odnosiły się będą jedynie do terenów zieleni pełniących funkcje publiczne (podkreślenie K.G). Jest to konsekwencją poglądu zaprezentowanego w praktyce przyjmującego, że „Fakt istnienia zorganizowanego zespołu zieleni, nawet celowo założonego, jednak na nieruchomości stanowiącej prywatną własność czy nieruchomości oddanej w użytkowanie wieczyste nie uprawnia do przypisania tej formie zieleni statusu terenu zieleni, właśnie z tego powodu, że istniejąca na tym terenie roślinność nie jest przeznaczona do pełnienia żadnych publicznych funkcji i nie musi być publicznie dostępna.”
(wyrok WSA w Warszawie z dnia 2 czerwca 2010 r., IV SA/Wa 476/10, Lex nr 643954). Pogląd ten niewątpliwie prawidłowy odnosił się jednak do konkretnej sprawy. Co do zasady bardziej uzasadnione byłoby wskazanie, że za tereny zieleni mogą być uznane tylko i wyłącznie tereny spełniające cele określone w art. 5 pkt 21 ustawy o ochronie przyrody, stanowiące własność państwowych lub samorządowych osób prawnych. Funkcje publiczne mogą bowiem realizować także podmioty prawa prywatnego (np. placówki oświatowe lub opieki medycznej). W obecnym stanie prawnym tak nie jest. W związku z tym także na terenach stanowiącą „własność prywatną”, na których realizowane są cele publiczne (np. z zakresu ochrony zdrowia, czy edukacji) będą występowały tereny zieleni w znaczeniu wynikającym z art. 5 pkt 21 ustawy o ochronie przyrody. O tym czy w konkretnym przypadku występuje „teren zieleni” będzie więc przesądzał sposób wykorzystania nieruchomości w danym momencie.

W praktyce może zatem okazać się, że teren który wcześniej zaliczany byłby do terenów zieleni, po zmianie właściciela utraci ten status po jego sprzedaży. W związku z tym drzewa lub krzewy posadzone na terenach zieleni utracą ten status na skutek zmiany sposobu zagospodarowania nieruchomości. W takim przypadku nie będzie można uznać, że usunięcie drzew lub krzewów ma miejsce z terenów zieleni publicznej. W czasie prowadzenia postępowania w przedmiocie wydania zezwolenia teren ten już bowiem takiej funkcji nie pełni. Pamiętanie o tym zróżnicowaniu w świetle bardzo szerokiego zakresu znaczeniowego terenów zieleni jest bardzo istotne, gdyż rzutuje na zakres obowiązków spoczywających na posiadaczach nieruchomości.

Pełna treść artykułu pt. Ochrona drzew i krzewów po nowelizacji: czym są tereny zieleni? dostępna jest w Serwisie Samorządowym www.samorzad.lex.pl>>>