Jaki należy przyjąć tok postępowania w sytuacji, kiedy, na skutek niedrożnych urządzeń melioracyjnych, nagromadzona woda zalewa piwnice w pobliskich budynkach? Od kogo na jakiej podstawie i czy w ogóle można domagać się udrożnienia systemu melioracyjnego, odprowadzającego wody do rowu? Czy istnieje możliwość uzyskania odszkodowania za straty spowodowane wlewaniem się wody do piwnic?

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne, o urządzeniach melioracji wodnych mówimy wyłącznie w przypadku, gdy służą one poprawie zdolności produkcyjnej gleby, poprawiają warunki jej uprawy i gdy chronią tereny użytkowane rolniczo przed powodzią. Pozostałych obiektów, które nie służą celom wymienionym powyżej, choć są zbliżone parametrami i wyglądem, nie można zaliczyć do urządzeń melioracji wodnych.

A zatem przed przystąpieniem do zgłaszania roszczeń należy poprawnie zakwalifikować dany obiekt w oparciu o definicje urządzeń melioracji wodnych, które określa wspomniana ustawa, a tym samym określić podmiot, który jest odpowiedzialny za jego utrzymanie.

Urządzenia melioracji wodnych dzielimy bowiem na podstawowe, które stanowią własność Skarbu Państwa i utrzymywane są, przez podległe marszałkom województw zarządy melioracji i urządzeń wodnych (wzium) oraz szczegółowe, które stanowią własność właścicieli gruntów i to właściciele gruntów czerpiący korzyści z funkcjonowania tych urządzeń zobowiązani są do ich utrzymywania. Urządzenia melioracji wodnych szczegółowych mogą być również utrzymywane przez spółki wodne, o ile w ich obowiązkach należy utrzymanie tych urządzeń.

Art. 71 ustawy Prawo wodne wskazuje urządzenia, które w rozumieniu ustawy, zaliczane są do urządzeń melioracji wodnych podstawowych, art. 73 tej ustawy wskazuje, które urządzenia zaliczane są do urządzeń melioracji wodnych szczegółowych.

W przypadku, gdy obowiązki związane z utrzymaniem urządzeń melioracji wodnych szczegółowych nie są wykonywane przez właścicieli gruntów, wówczas organ właściwy do wydania pozwolenia wodnoprawnego, w drodze decyzji, powinien ustalić szczegółowe zakresy i terminy wykonywania tego obowiązku.

Roszczenia wynikające z niewywiązywania się przez zarządy melioracji z obowiązków utrzymania urządzeń melioracji wodnych podstawowych należy kierować do właściwych marszałków województw.

W przypadku dalszego niewywiązywania się z obowiązku utrzymania obiektów melioracji wodnych sprawę powinien rozstrzygać sąd powszechny na podstawie przepisów Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia.